หลายท่านคงได้ยินคำว่า Digital Transformation หรือ Digital Disruption กันอยู่บ่อยๆ ในช่วงเวลานี้เนื่องจากเพียงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ธุรกิจแบบดั้งเดิมล้วนประสบกับผลกระทบของ Digital Disruption จากเทคโนโลยีดิจิทัลและรูปแบบโมเดลธุรกิจใหม่ๆ เช่น ธุรกิจค้าปลีกต้องต่อสู้กับ e-Commerce, ธุรกิจสื่อโฆษณาที่โดนแย่งพื้นที่โดยแพลทฟอร์มต่างชาติ เช่น Facebook, Google หรือ LINE ลองนึกมองย้อนไปเมื่อไม่กี่ปีมานี้เวลาเราอยากดูหนังเราก็ไปดูที่โรงภาพยนต์หรือไม่ก็ไปเช่าแผ่นจากร้านเช่าหนัง เช่น blockbuster, Tsutaya, เฟม วีดีโอ เป็นต้น แต่หันมามองอีกที่ร้านเหล่านี้หายไปจากตลาดแบบคาดไม่ถึงเพราะคนส่วนใหญ่หันไปใช้บริการ Online Streaming ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น Netflix, HBO, Google Play Movies เป็นต้น ซึ่งแพลทฟอร์มพวกนี้ล้วนเป็นของต่างชาติทั้งสิ้น ประเด็นที่เราต้องตั้งคำถามคือแล้วถ้ามีคนไทยซักคนสนใจที่จะทำเรื่องนี้ ในทางปฏิบัติแล้วประเทศเราพร้อมหรือปล่าว
ลองนึกภาพว่าถ้าคุณต้องการสร้าง Platform ขึ้นมาแข่งกับ Netflix แต่ต้องการให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกซื้อเป็นเรื่องได้ด้วยโดยจะตั้งราคาขายไว้ที่ 29 บาทต่อการดูหนึ่งครั้ง หลายคนอาจจะคิดว่าก็ไม่เห็นมีอะไรผิดปกตินี่ ก็น่าจะทำได้นะ แต่ลองพิจาณาดูดีๆ นะครับว่า ถ้าจะแข่งขันได้ “ต้นทุน” ต้องต่ำกว่าคู่แข่ง
ทางออกที่ 1 ปัจจุบันประเทศเรามีการปรับปรุงกฏหมายและระเบียบราชการต่างๆ ให้รองรับการจัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) จากแพลตฟอร์มดิจิทัลต่างประเทศที่ให้บริการแก่ผู้บริโภคในประเทศไทยโดยมียอดขายเกิน 1.8 ล้านบาทต่อปี โดยจัดเก็บในอัตรา 7% ของค่าบริการ ที่เราเรียกกันว่า “ภาษี e-Service”
ทางออกที่ 2 สำหรับปัญหาที่สองนั่นสามารถแก้ได้ด้วยการหันมาใช้เอกสารที่เป็นอิเล็กทรอนิกส์และใช้ระบบบริหารจัดการเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งจริงๆแล้วเรื่องนี้ทั้งในต่างประเทศและบ้านเราก็ทำกันมานานแต่ก็ไม่เป็นที่แพร่หลายลงไปในองค์กรระดับ SME มากนักเนื่องจากในสมัยก่อนค่าลิขสิทธิ์ซอฟท์แวร์และค่าดำเนินการ (Implement) แพงมาก ระบบบริหารจัดการเอกสารอิเล็กทรอนิกส์นี้มีชื่อเรียกที่เป็นภาษาอังกฤษอยู่หลายคำเช่น Document Management System (DMS) ในยุคแรกๆ หรือเรียกว่า Enterprise Content Management (ECM) ในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมา และล่าสุดใช้คำว่า Content Services Platform เนื่องจากว่าผู้เล่นในตลาด ECM เดิมย้ายไปให้บริการในรูปแบบ Software as a Service (SaaS) กันซะส่วนใหญ่ ปัจจุบันในประเทศเรามีผู้ให้บริการระบบริหารจัดการเอกสารอิเล็กทรอนิกส์อยู่พอสมควร ทั้งสัญชาติไทย และต่างชาติ เช่น
ทั้งนี้บริการของแต่ละค่ายอาจจะมี Feature ที่ต่างกันไปซึ่งผมจะเขียนอธิบายถึงเรื่องนี้ให้อ่านอีกทีในบทความถัดๆ ไป
ทางออกที่ 3 ในเรื่องต้นทุนทางด้านเทคโนโลยีนั้นยังไงเราก็เป็นรองเนื่องจากเราไม่สามารถผลิตสินค้าที่เกี่ยวกับ Infrastructure ซึ่งเป็นต้นน้ำของการให้บริการแบบนี้ได้เลย เพราะกระทั่งผู้ให้บริการ Infrastructure as a Service หรือ Cloud Service ในประเทศยังต้องซื้อ Hardware จากต่างประเทศอยู่ดี ดังนั้นคงต้องเลือกใช้บริการจากผู้ให้บริการที่ให้บริการในประเทศได้ซึ่งก็มีไม่น้อย เช่น Google Cloud, Amazon AWS, Alibaba Cloud, Internet Thailand, SIS Cloud เป็นต้น
ทีนี้ก็มาถึงประเด็นที่มีข้อสงสัยและถกเถียงกันอยู่พอสมควรในเรื่องของกฏหมายที่จะรองรับการใช้งานเอกสารอิเล็กทรอนิกส์แทนการใช้กระดาษแบบเดิมโดยสิ้นเชิง จากหนังสือ “กฏหมายเกี่ยวกับธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ในยุคดิจิทัล” ของรองศาสตราจารย์ ดร. พินัย ณ นคร ซึ่งท่านได้เข้ามาเกี่ยวข้องกับกฏหมายเกี่ยวกับธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์เพราะได้รับการแต่งตั้งให้เป็นประธาน “คณะกรรมการปฏิรูปกฏหมายว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์” และเป็นผู้เขียนยกร่าง “รายงานความเห็นและข้อเสนอแนะของอนุกรรมการปฏิรูปกฏหมายว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง การปรับปรุงแก้ไขพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544” ที่ในปัจจุบันเรามีฉบับล่าสุดคือ “พระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2563” ท่านได้ชี้ให้เห็นถึง “อุปสรรค” ทางกฎหมายที่มีผลกระทบกับการพัฒนาประเทศเพื่อให้เกิดความสามารถในการแข่งขันในยุคไร้พรมแดนไว้อย่างน่าสนใจดังนี้
อุปสรรคที่ 1 เพราะไม่เคยมีใครเคยนิยามว่า “หนังสือ” หรือการมี “หลักฐานเป็นหนังสือ” นั้นหมายรวมถึงหนังสือที่อยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ได้ด้วยหรือไม่ ตัวอย่างเช่น
ถูกทะลายลงโดย มาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
อุปสรรคที่ 2 เช่นเดียวกับตัวอย่าง มาตรา 456 ด้านบนหากเราหันไปใช้ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ก็ไม่อาจตีความได้ว่ามันคือลายมือชื่อตามที่บัญญัติไว้ก่อนหน้า ดังตัวอย่างคดีข้อพิพาทในอดีตที่รองศาสตราจารย์ ดร. พินัย ณ นครได้ยกให้เห็นในกรณีข้อพิพาทเกี่ยวกับสัญญาซื้อขายที่ใช้วิธีติดต่อซื้อขายด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ และสุดท้ายศาลฎีกาตัดสินว่าสัญญาซื้อขายรายการนี้ไม่สามารถฟ้องร้องเรียกร้องกันได้เนื่องจากมิได้มีหลักฐานเป็นหนังสือและรายมือชื่อของผู้ขาย คำพิพากษาในคดีนี้จึงแสดงให้เห็นว่า การใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์เป็นอุปสรรคหรือข้อขัดข้องทางกฎหมายอย่างชัดเจน
ถูกทะลายลงโดย มาตรา 9 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
อุปสรรคที่ 3 มาตรา 92 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง กำหนดว่าในการอ้างเอกสารเป็นพยานในศาลให้ศาลรับฟังเฉพาะเอกสารต้นฉบับเท่านั้น และมีการตีความว่าข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ที่อยู่ในหน่วยความจำ (Memory) คือข้อมูลต้นฉบับ ส่วนไฟล์ที่เราเซฟลงฮาร์ดดิสก์ หรือ Thumb Drive เขาจะเรียกว่าสำเนาซึ่งถ้าตีความตามนี้ก็หมายความว่า ไฟล์ข้อมูลหรือเอกสารที่เก็บอยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์คือ “สำเนา” ทั้งสิ้น ถ้าจะฟ้องร้องก็ต้องไม่ปิดเครื่องคอมพ์เพราะถ้าปิดต้นฉบับก็จะหาย !!!
ถูกทะลายลงโดย มาตรา 10 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
อุปสรรคที่ 4 ในประเทศไทยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งลักษณะ 5 ได้จำแนกพยานหลักฐานออกเป็น 4 ประเภทคือ พยานเอกสาร พยานบุคคล พยานวัตถุ และพยานผู้เชี่ยวชาญ จะเห็นได้ว่าเอกสารอิเล็กทรอนิกส์หรือข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ไม่ได้ถูกบัญญัติให้มีสภาพเป็นพยานในประเภทใดเลย “แปลว่าเอาไปฟ้องร้องไม่ได้” มันจึงเป็นอุปสรรค
ถูกทะลายลงโดย มาตรา 11 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
ดังนั้นเราจะเห็นว่าโครงสร้างพื้นฐานสำหรับการจะเป็น Thailand 4.0 ของเราพร้อมแล้วในเชิงกฎหมาย แต่ยังครับ ยังก่อนยังมีอีกหลายสิ่งที่เราต้องมาดูกันอีกว่าพร้อมหรือยัง
กฎหมาย "ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์" หรือ พระราชบัญญัติว่าด้วย "ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์" พ.ศ. 2544 (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม) เป็นกฎหมายกลางที่รองรับสถานะทางกฎหมายของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ให้มีผลผูกพันและใช้บังคับได้ตามกฎหมาย กฎหมาย "ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์" มีหลักการ คือ หลักความเท่าเทียมกัน…
ตราสารอิเล็กทรอนิกส์ หมายถึง ตราสารแห่งบัญชีอัตราอากรแสตมป์ (e-Stamp) ที่จัดทำข้อความขึ้นเป็นข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ตามกฎหมายว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ หมายเลขอ้างอิงตราสารอิเล็กทรอนิกส์ หมายถึง ตัวเลข ตัวอักษร หรืออักขระใดๆ ที่สร้างขึ้นโดยระบบของผู้ทำตราสารเพื่อใช้อ้างอิงหรือระบุถึงตราสารอิเล็กทรอนิกส์ฉบับนั้นๆ โดยตราสารอิเล็กทรอนิกส์แต่ละฉบับต้องมีหมายเลขอ้างอิงตราสารอิเล็กทรอนิกส์ที่ไม่ซ้ำกัน มีตราสารอิเล็กทรอนิกส์ประเภทใดบ้างที่สามารถซื้ออากรแสตมป์ (e-Stamp) ได้…
e-KYC ( Electronic Know Your Customer) คือ การทำความรู้จักลูกค้าผ่านทางอิเล็กทรอนิกส์ (e-KYC) ซึ่งผู้เก็บข้อมูลของสถาบันการเงินต้องใช้ทักษะและความชำนาญของการใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์ในการระบุตัวตนบุคลากร (Identification) และยืนยันตัวตน (Verification) แทนการใช้ KYC หรือ…
ปัจจุบันนี้ ผู้คนหลายล้านคนทั่วโลกยังคงเคยชินกับการใช้กระดาษในชีวิตประจำวันทั้งที่บ้านและที่ทำงาน มองไปรอบๆ ตัวเราก็มักจะเห็นแผ่นกระดาษอยู่เสมอ ด้วยเหตุนี้ทำให้พวกเขาไม่สามารถทำงานได้มากขึ้น ด้วยเทคโนโลยีที่ถูกคิดค้นและพัฒนาตลอดระยะเวลาหลายปีมานี้ ทำไมผู้คนจึงยังไม่ได้รับความสะดวกสบายจากชีวิตที่ไม่ใช้กระดาษ (Paperless) คำตอบคือ นิสัย หากคุณยังเคยชินกับการทำกิจวัตรแบบเดิม ๆ ก็ยากที่จะเลิกใช้กระดาษที่บ้านหรือที่ทำงาน ต่อไปนี้เป็นนิสัย 5…
เพิ่มการเติบโตและผลกำไรของบริษัท โดยเชื่อมโยงกระบวนการต่าง ๆ ในห่วงโซ่อุปทานของคุณ ด้วย RPA Kofax RPA สำหรับงานด้านการขนส่งและโลจิสติก จะช่วยคุณลดต้นทุนของการใช้คนในการทำงาน…
RPA ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการประมวลผลทางการเงิน โดยยกเลิกการทำงานโดยใช้คน Kofax RPA สำหรับงานด้านการเงินและการบัญชีสามารถลดช่องว่างระหว่างการทำงานได้ ด้วยการทำระบบให้ทำงานอัตโนมัติและทำให้งานแต่ละขั้นตอนบนระบบงานเฉพาะทางที่ใช้อยู่รอบ ๆ ทำงานร่วมกับระบบงานหลักได้อย่างไหลลื่น โดยอาศัยซอฟต์แวร์หุ่นยนต์อัจฉริยะ การทำเช่นนี้จะช่วยลดต้นทุนการดำเนินงานและช่วยเพิ่มเวลาให้พนักงานของคุณได้ทำงานที่ก่อให้เกิดมูลค่ากับองค์กรได้มากขึ้น…